Η πλευρά του interviewer

Προειδοποίηση: ακολουθεί σεντόνι, βάλε καφέ.

Φέτος για πρώτη φορά έτυχε να πάρω μέρος στην διαδικασία που λέγεται "πρόσληψη κόσμου για IT". Ήταν μια θέση για το γραφείο μας στο Λονδίνο, το οποίο είναι ξεχωριστή εταιρία αλλά μέρος του "ομίλου". Αυτό σημαίνει ότι έχουν τους δικούς τους HR και μάνατζερς για αυτά, απλά δεν είχαν κάποιον να αναλάβει την αξιολόγηση των τεχνικών δεξιοτήτων των υποψηφίων. "Ο κλήρος πέφτει στον γενναίο", οπότε εγώ και ο φίλτατος συνάδελφος sysadmin παραλάβαμε και κοιτάξαμε πάνω από 60 βιογραφικά για να κάνουμε το τεχνικό ξεσκαρτάρισμα.

Ας ξεκαθαρίσω ένα πράγμα από την αρχή: δεν ξέρω πως να κάνω συνεντεύξεις και να κοιτάω βιογραφικά. Ήταν η πρώτη φορά που έπρεπε να κάνω κάτι τέτοιο (τουλάχιστον σε αυτή την κλίμακα) και ανέτρεξα στο Google πολλές φορές. Υπάρχουν πολλοί που περιγράφουν μεθόδους για το πως να κάνεις συνεντεύξεις για τέτοιες θέσεις. Κάποιες συμβουλές είναι καλές, κάποιες φαίνονται καλές αλλά δεν δουλεύουν στην πράξη και με κάποιες διαφώνησα τόσο πολύ που άρχισα να βρίζω την οθόνη μου. Δοκίμασα αρκετές από τις μεθόδους και τελικά κατέληξα στο ότι αν δεν ξέρεις ΕΣΥ ως interviewer τι θες να μάθεις από τον υποψήφιο, η προσέγγιση που θα επιλέξεις δεν παίζει ρόλο.

Επίσης, συνειδητοποίησα πως ότι είχα ακούσει στην σχολή σαν φοιτητής για το πως να κάνεις βιογραφικό είναι σχεδόν κακό. Πραγματικά, έψαξα και ξέθαψα το βιογραφικό μου από την εποχή που ήμουν φοιτητής και το πέρασα ένα χέρι, με το βλέμμα του interviewer. Χ δαγκωτό.

Οργανωθήκαμε με τον συνάδελφο, γράψαμε μια λίστα με προσόντα που πρέπει να έχει ο υποψήφιος ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ. Η λίστα αυτή ήταν επίτηδες μικρή και οι υπόψηφιοι που δεν είχαν τις λέξεις-κλειδιά στο βιογραφικό τους έμπαιναν στην στοίβα των απορριφθέντων. Ακούγεται σκληρό και ναι, είχα στο μυαλό μου συνεχώς το "δώσε μια ευκαιρία στο παιδί, μπορεί να μάθει στην πορεία, δεν ξέρεις πόσο χρειάζεται την δουλειά", αλλά εδώ δεν γίνονται σκόντα. Όπως είπα, η λίστα ήταν επίτηδες μικρή (3-4 πράγματα) και περιελάμβανε δεξιότητες που ήταν πραγματικά απαραίτητες. Δεν γίνεται να κοιτάς για Windows sysadmin που δεν ξέρει Active Directory, τόσο απλό.

Μια δεύτερη, νοητή λίστα, περιείχε τα skills που θα ήταν καλό να έχει. Δεν είναι απαραίτητα, αλλά κάθε skill εδώ έδινε πόντους. Μας βοηθά να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης μεταξύ των υποψηφίων.

Προσπαθήσαμε να μην είμαστε τσαπατσούληδες. Διαβάσαμε όλα τα βιογραφικά και οι δύο και εφόσον συμφωνούσαμε και οι δύο ο υποψήφιος προχωρούσε στην επόμενη φάση.

Λίγα λόγια για τα βιογραφικά: δράμα.

Μία με δύο σελίδες είναι οκ, τρεις σελίδες απλά ξοδεύεις χώρο και τον χρόνο μας. Άσε τα χρωματιστά templates, τα περίεργα fonts και τα background images, απλά κάνουν το βιογραφικό σου 1) καρναβάλι 2) δυσανάγνωστο.

Επί της ευκαιρίας, να ακούτε τον Πάρη. Το post του περί σύνταξης CV ισχύει 100%. Θα προσθέσω μόνο ότι τα PDF δείχνουν περισσότερο επαγγελματισμό από τα αρχεία Word ;)

Τι κοιτούσαμε στα βιογραφικά; Σχετική εμπειρία! Ο υποψήφιος που είχε σχετική εμπειρία είχε προτεραιότητα σε σχέση με αυτόν που είχε ακαδημαϊκή εμπειρία με το αντικείμενο. Επίσης, βλέπαμε το πόσο καιρό έχει κάτσει ο υποψήφιος σε κάθε προηγούμενη δουλειά. Αλλαγή εργασίας κάθε δύο χρόνια = red flag.Τα κενά στο βιογραφικό επίσης χτυπάνε πολύ στο μάτι, έπρεπε να κρατάω συνεχώς στο μυαλό μου ότι, ξέρεις, σε κάποιες χώρες η ανεργία τσακίζει και είναι φυσιολογικό να μείνεις άνεργος για κάποια περίοδο, αλλά δεν νομίζω ότι οι υπόλοιποι συνάδελφοι κάθονται να το σκεφτούν αυτό.

Τα καλύτερα στην ανάγνωση βιογραφικά είναι εκείνα που για κάθε δουλειά έγραφαν θέση, σύντομη περιγραφή με τα σημαντικότερα καθήκοντα και κάποια "κατορθώματα" (πχ μετέτρεψα το τοπικό samba domain σε active directory). Είναι εκπληκτικό όμως πόσο άσχημα χτυπάει όταν ο υποψήφιος ξεκινούσε τις σάλτσες. Δεν είναι όλα τα "κατορθώματα" άξια αναφοράς και όσο να'ναι η παπαρολογία ξεχωρίζει με πολύ φωτεινά γράμματα - είμαστε συνάδελφοι σου, όχι ηλίθιοι ;)

Επίσης, εστιάζαμε κυρίως στην πιο πρόσφατη εμπειρία. Κοιτούσαμε περαστικά την παλιότερη εμπειρία, αλλά είναι δύσκολο να ενθουσιαστείς με "Windows NT knowledge".

Εν τέλει καταλήξαμε σε μια λίστα υποψηφίων. Οι πρώτοι δέκα περίπου πέρασαν τηλεφωνική συνέντευξη από την κοπέλα του HR, η οποία εξέταζε κυρίως επικοινωνιακές δεξιότητες. Το να διαβάζεις τα σχόλια της για κάθε υποψήφιο ήταν σχολείο, η κοπέλα έπιανε τα πάντα. Καθώς η εταιρεία μας εκτιμάει πάρα πολύ τις καλές σχέσεις και επικοινωνία των υπαλλήλων, υπήρχε κόσμος που απορρίφθηκαν ή έπεσαν θέσεις στην λίστα γιατί ήταν σαρκαστικοί, δεν μπορούσαν να συννενοηθούν στα αγγλικά ή γιατί άρχιζαν τις υπεκφυγές σε κάποιες ερωτήσεις. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν πολλοί είναι ότι το να μπορείς να συννενοηθείς με τον συνάδελφο σου είναι κι αυτό δεξιότητα, και μάλιστα από τις πιο σημαντικές.

Η κοπέλα του HR φίλτραρε αρκετό κόσμο, τώρα ήρθε η σειρά μας να αρχίσουμε την ανάκριση. Επειδή κατοικοεδρεύουμε Στοκχόλμη και η θέση ήταν στο Λονδίνο, συμφωνήσαμε να στείλουμε ένα assignment σε όλους, να φιλτράρουμε μερικούς ακόμα και να καλέσουμε για συνέντευξη τους τοπ 5-6 σε διάστημα ενός διήμερου που θα είμαστε κι εμείς Λονδίνο.

Οι ερωτήσεις του assignment ήταν γενικές και είχαν κάποια στοιχεία προσωπικής κρίσης, καθώς θέλαμε να δούμε τον τρόπο σκέψης του υποψήφιου, στην φάση "έχεις το εξής πρόβλημα, πως θα το έλυνες και γιατί". Ο υποψήφιος είχε περίπου μια μέρα να απαντήσει στο assignment, με την λογική ότι κάπου τόσο θα θέλαμε να του πάρει για να λύσει ανάλογα προβλήματα. Δεν μας πειράζει να googlάρει κάτι που δεν ξέρει - δεν είμαστε παντογνώστες και δεν περιμένουμε να είναι και ο υποψήφιος. Περιμένουμε όμως να έχει την όρεξη να ασχοληθεί και να μάθει κάτι που θα είναι εντός των ευθυνών του.

Οι απαντήσεις που λάβαμε ήταν αποκαλυπτικές. Υπήρξαν πολλές φορές που απλά φωνάζαμε "Noooooooo" στην οθόνη. Κάποιοι απλά έκαναν copy-paste κείμενο από το internet (διατηρώντας και το formatting του αρχικού κειμένου). Κάποιοι κατάφεραν να ξεθάψουν απαντήσεις που ήταν σωστές πριν δεκαετίες σε ερωτήσεις που ήταν φαινομενικά εύκολες. (Ποτέ wep στο wifi. ΠΟΤΕ.)

Ξέρεις τι δείχνει αυτό; Έλλειψη κριτικής σκέψης.

Καταφέραμε να καταλήξουμε σε 5 υποψηφίους με περίπου 5 ακόμα σαν backup αν δεν καταλήγαμε κάπου με τους πρώτους. Δεν ήταν όλοι τους γκουρού του ΙΤ. Π.χ., μια κοπελιά, παρότι χωρίς σχετική εκπαίδευση, κατάφερε να φτάσει εκεί γιατί σε όλα τα στάδια έδειχνε με αποτελεσματικό τρόπο ότι δουλεύει σκληρά και μαθαίνει και αφομοιώνει νέες τεχνολογίες (και είχε μακράν το καλύτερο assignment).

Όταν ήρθε η ώρα των συνεντεύξεων, κλείσαμε 1,5 ώρα για τον κάθε υποψήφιο. Η συνέντευξη είχε αρκετό μπλα-μπλα και από τις δύο πλευρές.

Συνήθως το αρχικό μπλα-μπλα ήταν δικό μας. Η εταιρεία μας είναι αυτή, κάνει αυτό, έχουμε γραφεία εδώ κι εκεί, αυτά είναι τα προσωπικά μου διαπιστευτήρια κλπ κλπ. Το μέρος αυτό είναι αρκετά σημαντικό - πρέπει να θυμόμαστε ότι ο υποψήφιος περνάει την εταιρία από συνέντευξη όπως τον περνάμε κι εμείς. Κανένας δεν θέλει να δουλέψει σε ένα κάτεργο με αγενείς και άχρηστους συναδέλφους.

Οι ερωτήσεις προς τον υποψήφιο προχώρησαν στο ίδιο μοτίβο της συζήτησης. Θέλαμε να δούμε μερικά συγκεκριμένα πράγματα για τον κάθε υποψήφιο:

• αν το CV του ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα
• πως σκέφτεται όταν αντιμετωπίζει προβλήματα
• αν μπορούμε να συνεργαστούμε με αυτό το άτομο ως συνάδελφοι

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να τα τσεκάρεις αυτά, εμείς απλά το ρίξαμε στη συζήτηση-ενώ-πίνουμε-καφέ. Είναι πιο εύκολο για τον υποψήφιο να απαντήσει όταν νιώθει άνετος και ανάμεσα σε ομοίους του παρά όταν βρίσκεται στο ανακριτικό απόσμασμα.

Ίσως κακώς, οι τεχνικές μας ερωτήσεις δεν ήταν τόσο τεχνικές. Προσωπικά απεχθάνομαι την live επίλυση προβλημάτων. Κανένας δεν έγραψε κώδικα της προκοπής με δύο interviewers να βλέπουν την οθόνη του. Προσπαθήσαμε να ρωτάμε τι έχει κάνει επαγγελματικά ο υποψήφιος για το οποίο νιώθει υπερήφανος (βλέπε τα "κατορθώματα" που λέγαμε πιο πάνω) και ρωτούσαμε κάποιες διερευνητικές ερωτήσεις πάνω σε αυτό το θέμα - είναι εύκολο να μάθεις λεπτομέρεις για κάτι που ο υποψήφιος καμαρώνει :)

Από τους 5 υποψήφιους, οι δύο δεν εμφανίστηκαν. Ο ένας τηλεφώνησε το προηγούμενο βράδυ και είπε ότι έχει προσληφθεί αλλού. Ο άλλος δεν εμφανίστηκε καν και καταφέραμε να μάθουμε την επόμενη μέρα ότι τελικά άλλαξε γνώμη.

Μιλήσαμε με τρία άτομα τελικά. Ο ένας ήταν senior Windows admin με πάνω από 12 χρόνια εμπειρία. Το assignment του ήταν οκ αλλά μέσα στην συνέντευξη κατάφερε να υποστηρίξει οτιδήποτε είχε πάνω στο CV του με λεπτομέρειες, όντας ταυτόχρονα φιλικότατος, άνετος, χαμογελαστός. Ναι, μπορούμε να δουλέψουμε με αυτόν.

Δεύτερη ήρθε η αυτοδίδακτη κοπέλα. Δεν είχε το μορφωτικό background αλλά το assignment ήταν λαμπρό. Όταν της ζητήσαμε να μας εξηγήσει πως θα έλυνε ένα (επίτηδες άγνωστο σε αυτήν) τεχνικό πρόβλημα, ο τρόπος με τον οποίο σκέφτηκε ήταν καλύτερο απ'ότι περιμέναμε. Ορισμός του go-getter, εξαιρετικά φιλική και χαμογελαστή και με τις καλύτερες και πιο διερευνητικές ερωτήσεις προς εμάς. People's person, αυτό ακριβώς που συνήθως λείπει από τις θέσεις για IT support.

Ο τρίτος είχε πανεπιστημιακή μόρφωση με μεταπτυχιακό στον τομέα. Ήρθε μια ώρα νωρίτερα από την συνέντευξη. Χαμογελούσε όλη την ώρα αμήχανα, μουρμούριζε τις απαντήσεις του και κάποιες φορές άρχισε να παρασέρνεται και να μιλάει για άσχετα πράγματα, το οποίο σε γενικές γραμμές δεν μας χαλάει, αρκεί να καταλαβαίνουμε τι λέει. Μέσα από την συνέντευξη ζοριστήκαμε να επιβεβαιώσουμε ότι γνωρίζει ό,τι αναφέρει στο CV του, σα να μην είχε όρεξη να πείσει ότι τα ξέρει. Το τελειωτικό χτύπημα ήταν ότι ήταν ο μόνος που δεν ήξερε με τι ασχολείται η εταιρία μας, κάτι που δείχνει ότι δεν έκανε καθόλου έρευνα, δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου και απλά έστειλε το βιογραφικό του τυφλά. Δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά είμαστε μια online gaming εταιρία, όχι κάποια άγνωστη στο ευρύ κοινό B2B εταιρία, και οι άλλοι δύο είχαν κάνει αυτό το παραπάνω βήμα - η κοπέλα ειδικά είχε κάνει ολόκληρη έρευνα.

Τα πάντα καταλήγουν στην εξής ερώτηση:

Εσύ με ποιον από αυτούς θα ήθελες να συνεργαστείς;